Türkiye’nin Dakar Büyükelçisi Civaner, Goree Adası’nda 1776’da inşa edilen ve Afrikalı insanların köle olarak satılmak için tutulduğu köle evine giderek, ada tarihi hakkında yetkililerden bilgi aldı.
Adada 28 köle evinden biri olan ve Senegal’in bağımsızlığından sonra hükümet tarafından satın alınıp müzeye dönüştürülen eve geçen Nihat Civaner, Amerika’ya satılmadan önce tutulan kölelerin kaldıkları odaları dolaştı.
Civaner, Afrikalıların köle olarak Amerika’ya gönderilmeden önce 3-6 ay arasında bu evlerde yaşlarına ve cinsiyetlerine göre tutuldukları bilgisini alarak, kölelerin ayak ve boyunlarına takılan zincirleri inceledi.
Civaner, Goree Adası’nın çok güzel bir ada olmasına rağmen çok üzücü bir tarihi kesite şahitlik ettiğini belirterek, şimdi müze olarak kullanılan evin, adada kölelerin tutulduğu birçok evden sadece birisi olduğunu söyledi.
“Ne mutlu ki bizim tarihimizde böyle karanlık bir sayfa yer almıyor”
Nihat Civaner, mihmandardan ada tarihi hakkında duyduklarının çok üzücü olduğuna değinerek, şunları kaydetti:
“Mihmandarın dedikleri tabii ki çok üzücü ve bir o kadar da düşündürücü. Bu ada, insanın insanı parasal amaçları için ne kadar zalimce kullandığını gösteriyor. Ne mutlu ki bizim tarihimizde böyle karanlık bir sayfa yer almıyor. O yüzden ecdadımızla gurur duymamız lazım. İnsanlar burada küçücük, daracık odalarda ellerinden ve boyunlarından bağlı olarak hiçbir insani değer göz önünde bulundurmaksızın, sadece ticari amaçla bulundurulmuş. 30-35 insanın bir at karşılığında değiştirilmesi ve insanlığın bu derece ayaklar altına alınması çok çok üzücü. Atalarımız böyle utanç verici olaylara sebebiyet vermediği için şükrettim.”
“Bize ancak Türkiye yardım eder”
Türkiye’nin Dakar Büyükelçisi Nihat Civaner, ada sakinlerinin yoğun talebi üzerine sorunu yerinde tespit etmek için buraya geldiğini belirtti.
Civaner, Türkiye’nin her yıl adada kurban faaliyeti yapan tek ülke olmasından dolayı halk nezdinde “bize ancak Türkiye yardım eder” konumuna geldiğine işaret etti.
Goree halkının 1822’de inşa edilen ve adadaki Müslümanların tek ibadet yeri Goree Camisi’nin artık cemaatle namaz kılmak için dar geldiği ve büyütülmesi için büyükelçilikten yoğun talepte bulunduğunu söyleyen Civaner, “Türkiye hiçbir zaman Afrika insanının isteklerine kayıtsız kalmamıştır.” dedi.
Civaner, Köle ticareti nedeniyle tarihte çok acılara sahne olmuş Goree Adası’nın ve o acıları bugün kalplerinde taşıyan Goreelilerin bağrına su serpmek için Türkiye’nin bu camiyi restore ettirip, büyütmek için elinden gelen çabayı göstereceğine inandığını vurguladı.
“Cami ibadet ihtiyacını tam karşılamıyor”
Caminin ibadet ihtiyacını tam karşılamadığına dikkati çeken Büyükelçi Civaner, şunları kaydetti:
“Maddi imkansızlıklar nedeniyle kadın ve erkek bölümleri tam ayrılmadığından özellikle cuma günlerinde herkes aynı yerde namaz kılmak zorunda kalıyor. İmam buranın genişletilmesi ve mümkünse çocuklara Kur’an öğretimi yapılması için caminin yanına bir külliyenin ek olarak yapılması talebinde bulundu. Camiyi ziyaret ettim, mimarisinin elden geçirilmesi gerekiyor. Tuvaletler ve abdestlikler hijyen kurallarına uygun değil, yeniden yapılması lazım.”
Goree Adası’nın UNESCO tarafından dünya mirası listesine alındığını belirten Civaner, adanın tarihi öneminden dolayı çok ziyaretçi alan bir yer olduğunu vurguladı.
Civaner, “Burası dünyanın her yerinden turist alan bir ada. Cami böylesine önemli bir adaya yakışır şekilde Türk mimarisinin incelikleriyle restore edilip genişletilebilir. Bu çalışma hem ibadet için halka hizmet olur hem de gelenlere Türkiye’nin yardımseverliğini gösteren bir sembol olur.” dedi.
Türkiye’nin Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) vasıtasıyla gerekli izinleri aldıktan sonra adaya yakışır şekilde restorasyon ve inşa çalışması yapabileceğine işaret eden Civaner, yapılacak işin çok fazla maliyet gerektirmediğini söyledi.
“Adada İslami eğitim verebileceğimiz bir medrese yok”
Goree Camisi imamı İsa Ba da adadaki tek ibadet yerinin orijinalinde ev olarak inşa edildiğini hatırlattı.
Daha sonra Müslüman olmayan sahibinin burayı cami olarak kullanılması için adadaki Müslümanlara bağışlandığını ifade eden Ba, “Ada halkı olarak bizim rüyamız bu küçük caminin bize yetecek hale getirilmesi.” ifadesini kullandı.
İmam Ba, özellikle cuma günleri cemaatin kalabalık olmasından dolayı namaz kılınacak yer sıkıntısı yaşandığına dikkati çekerek, “Erkek ve kadın iç içe namaz kılmak zorunda kalıyoruz. Adada çocuklarımıza İslami eğitim verebileceğimiz bir medresemiz yok. Gelecek nesillerimiz Allah’ı ve İslam’ı bu medreseler vasıtasıyla tanıyacak.” dedi.
Yağmur yağdığında çatıdan su damlıyor
Ba, yağmur yağdığında çatıdan caminin içine su damladığını belirterek, ayrıca caminin tek tuvaleti olduğunu, erkek ve kadınların aynı tuvaleti kullanmak zorunda kaldığını vurguladı. Ba, şöyle devam etti:
“Caminin morgu olmadığından birisi vefat ettiği zaman Dakar’a götürüyoruz. Allah, Türkiye’yi buraya getirdi. Eğer buraya yardım ederseniz bütün dünyaya yardım etmiş sayılırsınız çünkü bu ada dünya mirası listesinde yer alıyor. Türkiye ihtiyaç anında Senegal’den yardımını esirgemeyen bir ülke.”
“Türkiye’nin burada yapacağı çalışma adaya prestij kazandıracaktır”
Öte yandan cami cemaatinden Muhammed Lamin Gueye de köle adasındaki kadın ve kız çocuklarının cuma günü dışında camiye gelemediklerini kaydetti.
Gueye, özellikle cuma günü adaya gelen ziyaretçi sayısının fazlalığından dolayı camide namaz kılmakta zorlandıklarını anlattı.
Cami cemaatinden İbrahim Thiam da Senegal yönetiminin böyle bir isteği makul karşılayacağına inancını dile getirdi.
Thiam, Türkiye’nin buraya yapacağı yardımın ada halkı tarafından büyük memnuniyetle karşılanacağını belirterek, “Türkiye’nin burada yapacağı çalışma adaya prestij kazandıracaktır.” diye konuştu.
Kaynak: AA
News
